Fragment zdjęcia jest przysłonięty jak gdyby cieniem. Na pozytywie przedstawia się to w postaci ciemnej plamy najczęściej o nieregularnym kształcie (patrz fot. 48), na negatywie natomiast będzie to miejsce przeźroczyste.
Kiedy planujemy fotografować jakieś krajobrazy, to wtedy głównym celem jest uchwycenie jego pięknych kolorów natury, które poprawiają ogólny wygląd scenerii. Krajobrazy oferują nam szeroką gamę barw oraz naturalne źródło światła. Często niestety zostają one zatracone, dlatego jednym ze sposobów dostrojenia aparatu jest zastosowanie tak zwanych filtrów. W tym przypadku może to być filtr polaryzacyjny, który idealnie nadaje się do fotografowania krajobrazów, wodospadów i naturalnej scenerii. Filtr polaryzacyjny jest to szkło zaprojektowane do blokowania niektórych promieni świetlnych przed dotarciem do czujnika aparatu. Spolaryzowane światło to takie, które jest odbite od powierzchni niemetalicznych, takich jak woda, szkło, niebo...
Często spotykanym błędem przy zdjęciach pod światło jest dostanie się bezpośrednich promieni świetlnych do obiektywu, co pociąga za sobą powstanie na zdjęciu zaświetleń i plam świetlnych. Szczegółowy opis tych zjawisk, ich przyczyn oraz sposobów ich unikania znaleźć można na str. 93 tej książki. Inny błąd polega na niezamierzonym uzyskiwaniu zdjęć sylwetkowych, pozbawionych jakichkolwiek szczegółów w cieniach. Wyjaśnienie przyczyn tego błędu podane jest poniżej.
Ogniskowa dłuższa od standardowej wykazuje wyraźną tendencję do spłaszczania głębi przestrzeni (patrz fot. 7). Obserwujemy tu pozorne zmniejszenie odległości pomiędzy przedmiotami usytuowanymi w głąb. Różnice wielkości tych przedmiotów na zdjęciu są dużo mniejsze niż w rzeczywistości. W ten sposób następuje spłaszczenie obrazu, przedmioty zostają niejako ściśnięte, a tło przybliżone ku przodowi. Rzeczywisty wygląd przedmiotów i ich usytuowanie, jak również ich wzajemne proporcje zostają zmienione.
Jak uniknąć tych zniekształceń? W celu oddania rzeczywistego wyglądu przedmiotów i ich prawdziwych proporcji używać należy obiektywów standardowych. Obiektywy szerokokątne lub długoogniskowe stosować zgodnie z ich przeznaczeniem, tzn...
Firmy które produkują aparaty fotograficzne, coraz bardziej ściagają się w liczbie pikseli na matrycy w ich aparacie. Szczególnie dotyczy to aparatów cyfrowych, ale i w lustrzankach matryce mają ich coraz więcej, gdzie są one liczone w milionach. Głównym parametrem, który decyduje o jakości zdjęć jest liczba pikseli przypadająca na 1 cm2 jej powierzchni, zwana gęstością pikseli. Im ta gęstość jest mniejsza tym matryca ma większą czułość ,a więc i mniejsze szumy w słabym świetle. Im większa powierzchnia piksela tym więcej światła pada nie niego w czasie otwarcia migawki, a im więcej światła tym większy jest ładunek elektryczny stworzony tym światłem...
Na wielu zdjęciach wykonywanych w zimie śnieg stanowi papierowo białą i pozbawioną jakichkolwiek szczegółów płaszczyznę (fot. 58). Przyczyną tego błędu jest brak słońca w czasie dokonywania zdjęć. Fotografowanie śniegu przy pogodzie bezsłonecznej daje zawsze płaskie i martwe zdjęcia, ponieważ plastykę i fakturę śniegu wydobywają jedynie cienie rzucane na jego powierzchnię przez wszelkiego rodzaju nierówmosci (fot. 59). Zdarza się rów- nież, że na zdjęciach robionych przy słońcu cienie na śniegu są bardzo słabo widoczne i przez to nie spełniają swojej właściwej roli. Przyczyna tego leży w ich zabarwieniu. Jeżeli dobrze się im przyjrzymy (widać to szczególnie wyraźnie na fotografiach barwnych), to zobaczymy, że cienie na śniegu mają kolor niebieski. Cienie bowiem są to miejsca, gdzie nie docierają bezpośrednie promienie słoneczne, w związku z czym miejsca te są oświetlone jedynie promieniami rozproszonymi w atmosferze i przybierającymi kolor nieba. Jak wiadomo, wszystkie emulsje negatywowe są szczególnie czułe na kolor niebieski, co wynika z naturalnych właściwości światłoczułych soli chlorowcowych srebra. Dlatego też na zdjęciach fotograficznych kolor niebieski oddawany jest bardzo jasno, tak samo prawie jak kolor biały. Stąd bierze się m. in. zjawisko zanikania na zdjęciach chmur na niebie i tu ma swoje źródło również blednięcie cieni na śniegu.
Przy fotografowaniu wymiennymi obiektywami o różnych ogniskowych uzyskujemy niejednakowo naświetlone klatki negatywu, mimo iż przed dokonaniem zdjęć ustaliliśmy warunki ekspozycji przy użyciu światłomierza fotoelektrycznego i mimo że światłomierz działał bez zarzutu.
Na zdjęciu występuje zjawisko zwane rozświetleniem obrazu. Polega ono na tym, że światła i wszystkie bardzo jasne miejsca rozlewają się szeroko poza swoje granice. Nie jest to jednak takie samo zachodzenie świateł na cienie, jakie ma miejsce w przypadku odblasków (patrz str. 95). Tam światła rozlewają się tylko w najbliższej okolicy widocznego na zdjęciu źródła światła. Tutaj natomiast światła rozlewają się od wszystkich jasnych punktów po całym obrazie, zmniejszając jego czytelność. Obraz zostaje przy tym silnie zmiękczony, kontrast obniżony. Najlepiej unaocznia nam to zjawisko porównanie ze sobą fot. 3 i 4. Na fot. 3 mamy wyraźne rozświetlenie obrazu, fot. 4 natomiast wolna jest od niego.
Przy zdjęciach we wnętrzu zdarzają się sytuacje, w których zwykły światłomierz fotoelektryczny nie reaguje wcale, bądź też wychyla się tak nieznacznie, że dokładność jego pomiarów staje się więcej niż wątpliwa. W takich wypadkach należy użyć do pomiaru światłomierzy o wysokiej czułości, wyposażonych w foto- opór z siarczku kadmu. Reagują one nawet na tak słabe oświetlenie, jakie np. daje księżyc w bezchmurną noc. Przyrządy te jednak zarówno ze względu na wysoką cenę, jak też i trudności w zdobyciu ich na naszym rynku raczej nie wchodzą w rachubę w praktyce fotoamatora.
W celu zapobieżenia tego typu błędom należy chronić obiektyw przed kroplami wody (ważne zwłaszcza w czasie deszczu i w czasie zdjęć nad wodą). W razie opryskania obiektywu – delikatnie usunąć krople za pomocą miękkiej flanelki. Jest to zalecenie nieco sprzeczne z tym, jakie dotyczyło zaparowania obiektywu po zmianie temperatury otoczenia z zimnej na ciepłą. Wówczas to bowiem zalecaliśmy odczekanie aż do zniknięcia mgły z obiektywu. Tu można jednak tak postąpić, dlatego że kropla deszczu lub wody rzecznej zawiera różne zanieczyszczenia, natomiast woda powstała ze skroplenia się pary wodnej na zimnej powierzchni obiektywu jest zupełnie czysta i po wyparowaniu nie pozostawi na soczewce żadnego osadu: po wyschnięciu takiej kropli na szkle pozostanie osad, dlatego obiektyw opryskany należy wytrzeć. Dość skuteczną ochroną przed opryskaniem (przy pracy na deszczu czy nad wodą) jest głęboka osłona przeciwsłoneczna. Można też dla ochrony założyć na obiektyw jakiś jasny filtr, który w razie zachlapania łatwiej i bezpieczniej wycierać niż sam obiektyw. W czasie deszczu najlepiej fotografować spod parasola lub jakiegoś daszku.
