Zacinanie się błony zwojowej w aparacie może być spowodowane zarówno ciężko obracającymi się rolkami (wałeczkami), po których przesuwa się błona, jak też i zacinającą się w swoim gnieździe szpulką, z której błona odwija się lub wreszcie zbyt silnym działaniem na błonę płytki dociskowej. Ten ostatni wypadek spotyka się jednak bardzo rzadko. Podstawową radą będzie staranne zakładanie błony do aparatu po dokładnym sprawdzeniu czy szpulka z błoną obraca się w przeznaczonym dla niej gnieździe dostatecznie lekko. Jeżeli nie, trzeba usunąć przyczynę zbyt wielkich oporów np. przez podgięcie płaskiej sprężyny, na której w pewnych typach aparatów znajduje się czop do zakładania szpulki z błoną, a która jednocześnie działa hamująco na szpulkę. Przy bardziej skomplikowanych przyczynach nadmiernego hamowania szpulki należy zwrócić się o pomoc do warsztatu.

Jak uniknąć opisanych powyżej błędów? Przed przystąpieniem do wykonywania powiększeń należy zawsze sprawdzić prawidłowość ustawienia żarówki w powiększalniku. W tym celu zakładamy do aparatu jakikolwiek negatyw i nastawiamy na ostrość, rzutując obraz na białe tło maskownicy. Następnie wyjmujemy negatyw i zakładamy do powiększalnika z powrotem ramkę negatywową, tak aby otrzymać na maskownicy prostokąt świetlny ograniczony wymiarami negatywu (okienko maski negatywowej do negatywów). Kontrolujemy optycznie, czy cała powierzchnia formatu negatywu (prostokąt świetlny) oświetlona jest równomiernie. Jeżeli tak nie jest, wówczas zmieniamy położenie żarówki, aż uzyskamy równomierne oświetlenie. Teraz możemy założyć właściwy negatyw i przystąpić do wykonywania powiększeń.

Jak uratować nie dowołane zdjęcia? W wypadku zdjęć silnie prześwietlonych i nie dowołanych najpierw trzeba zastosować osłabienie osłabiaczem, aby zmniejszyć krycie negatywu. Gdybyśmy na skutek takiego zabiegu uzyskali negatyw zbyt słabo kryty, wówczas można spróbować (po bardzo gruntownie przeprowadzonym płukaniu) wzmacniania przy użyciu wzmacniacza chromianowego. W każdym razie należy liczyć się poważnie z możliwością niepowodzenia naszych zabiegów, tzn. że negatywu nie da się uratować.

Ta wada migawki objawiać się może w rozmaity sposób. Najczęściej będzie to ciemna, okrągła plama w środku negatywu. Plama ta rozlewa się od środka ku brzegom obrazu, przy czym im bliżej brzegów, tym staje się mniej intensywna (patrz fot. 10). Oznacza to, że migawka zacina się w ostatnim stadium swego ruchu, czyli po prostu nie domyka się. Listki (sektory) migawki, wykonane z cienkiej blachy stalowej, mogą posiadać na swojej powierzchni jakieś minimalne nierówności lub zadziory, które zaczepiając o siebie nie pozwalają im zamknąć się całkowicie. Najczęściej przyczyną zacinania się migawki mogą być dodatkowe opory i tarcia w samym mechanizmie napędu listków spowodowane zanieczyszczeniami. Takie zacięcia powodują, że po zrobieniu zdjęcia migawka nie odcina całkowicie dopływu światła do wnętrza aparatu, co jest właśnie celem migawki, lecz pozostawia niewielki otwór, przez który (pomiędzy nie domkniętymi łist- kami) światło przenika do aparatu. Nawet gdy otworek taki jest niewielki, światło powoli zaświetla błonę, na której poprzednio naświetlono obraz. Jeżeli błona po wykonaniu zdjęcia została zaraz przesunięta o jedną klatkę, zaświetleniu ulega ta następna klatka. Okrągły kształt plamy wynika ze zbliżonego do koła otworu pomiędzy listkami migawki. Jeżeli mamy zwyczaj zaraz po wykonaniu zdjęcia zakładać na obiektyw kapturek, za- świetlenie może być stosunkowo niewielkie. Gdy jednak taki aparat pozostawimy z odsłoniętym obiektywem przez dłuższy czas, zaczernieniu może ulec cała powierzchnia obrazu.

Błąd ten objawia się w postaci zaczernienia brzegów (wzdłuż błony zwojowej), ujawniającego się oczywiście po wywołaniu. Zaczernienie to może występować albo tylko przy samym brzegu, albo też sięgać głębiej i zachodzić daleko na obraz znajdujący się na negatywie.

Unikanie przewołania sprowadza się właściwie do ścisłego trzymania się przepisanej temperatury oraz czasu wywoływania. Niezbędne tu jest użycie termometru oraz zegara. Przy sporządzaniu kąpieli, niezależnie od tego, czy zestawiamy ją sami według receptury, czy też używamy wywoływacza konfekcjonowanego, należy ściśle trzymać się podanych proporcji, aby wywoływacz miał właściwe stężenie.

Nieszczelność kasetki, w której znajduje się błona małoobrazkowa, powoduje zaświetlenie tej błony. Zaświetlenie to można stwierdzić, rzecz jasna, dopiero po wywołaniu zdjęć. Na początku błony uwidacznia się wówczas szereg poprzecznych, ciemnych pasków o nieregularnych kształtach (jak np. na fot. 17) powtarzających się w jednakowych odstępach (mniej więcej co dwie klatki). Każdy następny z tych pasków (licząc od początku błony) jest nieco słabszy.

Rogi obrazu na pozytywie (przy wykonaniu powiększenia z pełnego formatu negatywu) są zaokrąglone, mają ciemne lub nawet czarne cienie (fot. 2). Cienie te mają lekko nieostre kontury.

Przeciąganie wywoływania ponad czas przepisany dla danego wywoływacza i danego rodzaju błony prowadzi do wyraźnego zwiększenia ziarnistości negatywu. Podobnie działa zbytnie podwyższenie temperatury kąpieli wywołującej. Wszystkie te czynniki powodują zbijanie się pojedynczych ziarenek metalicznego srebra w większe skupiska, które na powiększeniu dają właśnie efekt grubego ziarna. Niebezpieczeństwa nie kończą się zresztą na procesie wywoływania. Takie zbijanie się ziarn w większe aglomeraty następuje również w emulsji już wywołanej i utrwa- lonej, a mianowicie w czasie procesu płukania. Nasiąknięta wodą i rozmiękczona emulsja pozwala poszczególnym ziarnom srebra nieznacznie przesuwać się i zbliżać do siebie. Ruchy te zostają definitywnie zahamowane dopiero po całkowitym wysuszeniu błony. Dlatego też płukania wywołanej błony nie należy prze dlużać ponad godzinę w bieżącej wodzie.

Najbliższe otoczenie silnie zaczernionych na negatywie miejsc wykazuje wyraźne zmniejszenie krycia, jest po prostu jaśniejsze. Wytłumaczenie tego zjawiska jest dosyć proste. W miejscach silnie zaświetlonych następuje w procesie wywoływania intensywna redukcja światłoczułych soli srebra na srebro metaliczne. Tym samym w miejscach tych wywoływacz ulega silnemu zużyciu, pojawiają się w nim duże ilości bromków (będące ubocznym produktem procesu wywoływania), które działają hamująco na przebieg wywoływania. Aktywność takiego wywoływacza silnie spada. Przy słabej cyrkulacji kąpieli w koreksie (co może być wynikiem nieporuszania lub zbyt słabego poruszania szpulą) ten miejscowo zużyty i mniej aktywny wywoływacz nie jest w dostatecznym stopniu uzupełniany i zastępowany przez świeży i aktywny jeszcze wywoływacz. Na najbliższe otoczenie silnie zaczernionego miejsca będzie więc działał jedynie wywoływacz o zmniejszonej aktywności. Dlatego sąsiednie miejsca będą wywołane dużo słabiej, będą jaśniejsze.