Monthly Archives Wrzesień 2015

Migawka klapkowa jest uproszczoną wersją migawki szczelinowej. Jedną z „roletek” stanowi tu samo lustro, drugą – dodatkowa klapka blaszana. W migawkę taką wyposażone są dawne modele aparatu Exa, jak np. Exa I oraz Exa I 63. Nie wdając się w szczegóły trzeba stwierdzić, że taka konstrukcja migawki znacznie obniża koszt aparatu w porównaniu z aparatem posiadającym normalną migawkę szczelinową. Jednakże taka uproszczona konstrukcja ma pewne ograniczenia, które dochodzą do głosu w określonych okolicznościach. Jednym z nich jest tendencja do winietowania obrazu.

Zacinanie się błony zwojowej w aparacie może być spowodowane zarówno ciężko obracającymi się rolkami (wałeczkami), po których przesuwa się błona, jak też i zacinającą się w swoim gnieździe szpulką, z której błona odwija się lub wreszcie zbyt silnym działaniem na błonę płytki dociskowej. Ten ostatni wypadek spotyka się jednak bardzo rzadko. Podstawową radą będzie staranne zakładanie błony do aparatu po dokładnym sprawdzeniu czy szpulka z błoną obraca się w przeznaczonym dla niej gnieździe dostatecznie lekko. Jeżeli nie, trzeba usunąć przyczynę zbyt wielkich oporów np. przez podgięcie płaskiej sprężyny, na której w pewnych typach aparatów znajduje się czop do zakładania szpulki z błoną, a która jednocześnie działa hamująco na szpulkę. Przy bardziej skomplikowanych przyczynach nadmiernego hamowania szpulki należy zwrócić się o pomoc do warsztatu.

Jak uniknąć opisanych powyżej błędów? Przed przystąpieniem do wykonywania powiększeń należy zawsze sprawdzić prawidłowość ustawienia żarówki w powiększalniku. W tym celu zakładamy do aparatu jakikolwiek negatyw i nastawiamy na ostrość, rzutując obraz na białe tło maskownicy. Następnie wyjmujemy negatyw i zakładamy do powiększalnika z powrotem ramkę negatywową, tak aby otrzymać na maskownicy prostokąt świetlny ograniczony wymiarami negatywu (okienko maski negatywowej do negatywów). Kontrolujemy optycznie, czy cała powierzchnia formatu negatywu (prostokąt świetlny) oświetlona jest równomiernie. Jeżeli tak nie jest, wówczas zmieniamy położenie żarówki, aż uzyskamy równomierne oświetlenie. Teraz możemy założyć właściwy negatyw i przystąpić do wykonywania powiększeń.

Jak uratować nie dowołane zdjęcia? W wypadku zdjęć silnie prześwietlonych i nie dowołanych najpierw trzeba zastosować osłabienie osłabiaczem, aby zmniejszyć krycie negatywu. Gdybyśmy na skutek takiego zabiegu uzyskali negatyw zbyt słabo kryty, wówczas można spróbować (po bardzo gruntownie przeprowadzonym płukaniu) wzmacniania przy użyciu wzmacniacza chromianowego. W każdym razie należy liczyć się poważnie z możliwością niepowodzenia naszych zabiegów, tzn. że negatywu nie da się uratować.

Ta wada migawki objawiać się może w rozmaity sposób. Najczęściej będzie to ciemna, okrągła plama w środku negatywu. Plama ta rozlewa się od środka ku brzegom obrazu, przy czym im bliżej brzegów, tym staje się mniej intensywna (patrz fot. 10). Oznacza to, że migawka zacina się w ostatnim stadium swego ruchu, czyli po prostu nie domyka się. Listki (sektory) migawki, wykonane z cienkiej blachy stalowej, mogą posiadać na swojej powierzchni jakieś minimalne nierówności lub zadziory, które zaczepiając o siebie nie pozwalają im zamknąć się całkowicie. Najczęściej przyczyną zacinania się migawki mogą być dodatkowe opory i tarcia w samym mechanizmie napędu listków spowodowane zanieczyszczeniami. Takie zacięcia powodują, że po zrobieniu zdjęcia migawka nie odcina całkowicie dopływu światła do wnętrza aparatu, co jest właśnie celem migawki, lecz pozostawia niewielki otwór, przez który (pomiędzy nie domkniętymi łist- kami) światło przenika do aparatu. Nawet gdy otworek taki jest niewielki, światło powoli zaświetla błonę, na której poprzednio naświetlono obraz. Jeżeli błona po wykonaniu zdjęcia została zaraz przesunięta o jedną klatkę, zaświetleniu ulega ta następna klatka. Okrągły kształt plamy wynika ze zbliżonego do koła otworu pomiędzy listkami migawki. Jeżeli mamy zwyczaj zaraz po wykonaniu zdjęcia zakładać na obiektyw kapturek, za- świetlenie może być stosunkowo niewielkie. Gdy jednak taki aparat pozostawimy z odsłoniętym obiektywem przez dłuższy czas, zaczernieniu może ulec cała powierzchnia obrazu.

Błąd ten objawia się w postaci zaczernienia brzegów (wzdłuż błony zwojowej), ujawniającego się oczywiście po wywołaniu. Zaczernienie to może występować albo tylko przy samym brzegu, albo też sięgać głębiej i zachodzić daleko na obraz znajdujący się na negatywie.

Unikanie przewołania sprowadza się właściwie do ścisłego trzymania się przepisanej temperatury oraz czasu wywoływania. Niezbędne tu jest użycie termometru oraz zegara. Przy sporządzaniu kąpieli, niezależnie od tego, czy zestawiamy ją sami według receptury, czy też używamy wywoływacza konfekcjonowanego, należy ściśle trzymać się podanych proporcji, aby wywoływacz miał właściwe stężenie.

Nieszczelność kasetki, w której znajduje się błona małoobrazkowa, powoduje zaświetlenie tej błony. Zaświetlenie to można stwierdzić, rzecz jasna, dopiero po wywołaniu zdjęć. Na początku błony uwidacznia się wówczas szereg poprzecznych, ciemnych pasków o nieregularnych kształtach (jak np. na fot. 17) powtarzających się w jednakowych odstępach (mniej więcej co dwie klatki). Każdy następny z tych pasków (licząc od początku błony) jest nieco słabszy.