Category Fotografia

Jaki jest mechanizm powstawania odblasków? Objaśni to najlepiej rys. 55. Jeżeli w fotografowanym motywie mamy jakiś świecący punkt (latarnia uliczna), to wiązka promieni świetlnych biegnąca od tego punktu i wpadająca przez obiektyw do wnętrza aparatu utworzy na powierzchni błony ostry obraz tego punktu. Ponieważ lampa świeci bardzo jasno, jej obraz na błonie będzie również odpowiednio jasny. Emulsja światłoczuła ma określoną grubość. Promienie świetlne nie tylko utworzą obraz na jej powierzchni, lecz także przenikną w głąb. Oczywiście aby znaczna ich ilość mogła przeniknąć dostatecznie głęboko, muszą mieć odpowiednie natężenie łub też muszą odpowiednio długo działać na emulsję. Będzie to miało miejsce w wypadku przekroczenia górnej granicy prawidłowej ekspozycji, a więc w wypadku silnego miejscowego prześwietlenia zdjęcia. Emulsja światłoczuła jest warstwą zbudowaną z zawiesiny drobnych kryształków halogenków srebra w żelatynie. Promienie świetlne, natrafiając w głębi tej warstwy na poszczególne kryształki, odbijają się od nich w różnych kierunkach i rozpraszają w emulsji. Takie rozproszone promienie powodują zaświetlenie emulsji dookoła miejsca właściwego obrazu punktu świetlnego, co pociąga za sobą rozlewanie się świateł na zdjęciu. Na zdjęciu otrzymamy zatem ostry obraz świecącej lampy i otaczającą go aureolę lub, inaczej mówiąc – mgiełkę świetlną. Pociąga to za sobą wrażenie zmniejszonej ostrości świecącego przedmiotu.

Pragnąc uniknąć tych błędów, trzeba przestrzegać temperatury wywoływacza (18 do 20°C). Pozytywy powinny być przy tym naświetlone prawidłowo, o czym była już mowa na str. 166 i 168. Należy dbać o to, aby wywoływacz był świeży. Nie oszczędzać na nim! W jednym litrze wywoływacza pozytywowego (uniwersalnego) należy wywołać najwyżej około 200 odbitek w formacie pocztówkowym lub około 100 powiększeń o formacie 13X18 cm itp. Poza wyczerpywaniem się wywoływacza następuje także jego ubywanie w miarę używania. Każdy arkusz papieru fotograficznego po zanurzeniu do wywoływacza nasiąka nim i tę ilość płynu zabieramy z kuwety wraz z odbitką. Najwięcej wywoływacza kradnie karton. Można temu ubywaniu częściowo przeciwdziałać, namaczając uprzednio papier (naświetlony!) w wodzie.

Drugą kategorię wad przesuwu błony stanowią te, których skutki można spostrzec dopiero po wywołaniu negatywu. Na pierwszym miejscu wymienić należy charakterystyczne rysy biegnące wzdłuż błony, tzw. druty telegraficzne (patrz fot. 15). Na negatywne będą one miały postać ciemnych, a na pozytywie jasnych linii.

Negatyw wykazuje drobne przeźroczyste plamki o nieregularnych kształtach, wyraźnie wygryzione w warstwie emulsji, często aż do samego podłoża. Brzegi tych plamek są czasem ciemne, czasem jasne. W niektórych wypadkach są one rozmyte i nie dają wyraźnych obwódek. W krańcowych wypadkach następuje wyraźny rozkład żelatyny pod wpływem działania bakterii i wówczas warstwa takiej emulsji rozłazi się w stanie wilgotnym pod najlżejszym dotknięciem, a czasami nawet sama spływa.

Negatyw po wysuszeniu wykazuje wryraźne mleczne zabarwienie, światła nie są całkowicie przejrzyste. Mleczne zabarwienie stanowią po prostu resztki światłoczułych soli srebra nie usuniętych całkowicie w procesie utrwalania. W tym wypadku utrwalanie trwało zbyt krótko lub też utrwalacz był nazbyt zużyty. W rezultacie negatyw nie został utrwalony do końca.

Na negatywie widać wyraźne zadrapania i uszkodzenia warstwy emulsyjnej (fot. 77). Uszkodzenia te powstają wówczas, gdy emulsja jest wilgotna po procesie wywoływania. Wilgotna warstwa żelatyny jest niezwykle delikatna i wrażliwa na wszelkie mechaniczne wpływy. Uszkodzenia najczęściej powstają w czasie odwijania lub wyciągania wywołanego już negatywu z koreksu.

Po wywołaniu negatywu okazuje się, że niektóre jego klatki są nieostre. Przyczyną tego stanu rzeczy są błędy w nastawianiu ostrości popełnione przez fotografującego. Objaw charakteryzuje się tym, że tylko niektóre klatki są nieostre. Po prostu błąd nie był popełniany przy każdym zdjęciu, a ponadto w poszczególnych wypadkach mocniejsze przymknięcie przysłony obiektywu, a co za tym idzie, większa głębia ostrości powodowały zagubienie skutków błędnego nastawienia. Gdyby wszystkie klatki negatywu były nieostre, wówczas wskazywałoby to na wady obiektywu, co jest opisane szczegółowo na str. Ili nast.

Polega ono na równomiernym zszarzeniu całej powierzchni negatywu. Cechą charakterystyczną zadymienia ogólnego jest to, że zszarzeniu (po wywołaniu oczywiście) ulegają również i te części negatywu, które nie były naświetlone, a więc brzegi błony, ścieżki perforacyjne błon 35 mm, przerwy pomiędzy kolejnymi klatkami.

Charakterystyczny dla tego rodzaju wady migawki objaw polega na nierównomiernym zaczernieniu powierzchni negatywu, przy czym nierównomierność ta przebiega w kierunku zgodnym z kierunkiem ruchu roletek migawki. Jeżeli roletki przebiegają poziomo, to i zmiany zaczernienia również rozłożone są w kierunku poziomym jak na fot. 9. Przy pionowym ruchu roletek zmiany te także będą szły w kierunku pionowym. Nierównomierne zaczernienie powierzchni negatywu wynika z tego, że nierównomierny ruch roletek powoduje zmiany szerokości szczeliny w cza- sie jej przebiegu przed negatywem lub zmiany prędkości jej ruchu. Następstwem tego są różnice w ekspozycji poszczególnych stref powierzchni negatywu, a co za tym idzie – różne zaczernienie tych stref po wywołaniu.

Inne efekty na zdjęciu da natomiast migawka, która zacina się nie na końcu, lecz w czasie jej ruchu. Spowoduje to przedłużenie czasów naświetlania, a co za tym idzie – niezgodność skali czasów migawki z rzeczywistymi czasami jej otwarcia (patrz str. 26). Efektem będzie prześwietlenie zdjęć, nieostrość (poruszenie) przedmiotów ruchomych, zaś w wypadku szczególnie silnego zacinania się, połączonego z chwilowym zatrzymywaniem się listków migawki – nawet wielokrotne występowanie konturów fotografowanego, ruchomego przedmiotu.